موسسه گنجینه سرزمین پارس

از دیگرعناصری که در ساخت اصلی شهرهای سنتی ایران از جمله شیراز نقش مهمی داشته بازاراست که در شهرهای بازرگانی وتولید کننده محصولات صنایع دستی ایران به تدریج در طول تاریخ موجودیت یافته اندودر کنار مسجد جامع ومحلات مسکونی ،سه رکن اصلی پیکره وشالوده

شهر ها راتعیین نموده اند.

این واحدهای بازرگانی گروهی وخصوصی شامل تیمچه ها  سراها  قیصریه ها  دکانها  کاروانسراهابوده وهمچنین فضاهای ملحق شده به آنها مانند بار اندازها وانبار ها و.....رانیز در بر می گرفته است .

با نگاهی به منابع واسناد تاریخی  از بازار به عنوان محل دادو ستد در دوره دیلمیان  در قرن چهارم (ه  .ق ) نام برده شده است. چون در این دوره شهر شیراز گنجایش ازدحام وجمعیت

آن زمان را نداشته است  بنا بر این عضد الدوله دیلمی اقدام به توسعه شیرازنمود  از جمله در بیرون ازشهر در کنار احداث سایر بناها ، بازار بزرگی بنا نمود که شاید بتوان آن را بزرگترین بازار قدیم  شیراز خواند که این بازار را «سوق الامیر » نامیده اند

ابو شمس الدین مقدسی جغرافیدان معروف اسلامی در کتاب خود در باره بناهای دوره دیلمیان در شیراز چنین نگاشته است.

«با تاسیس شهری توسط عضد الدوله دیلمی به نام فنا خسرو در فاصله 6کیلومتری شهر کنونی شیراز هم زمان بازار های وسیعی در آن شهر ساخته شد که پیشه وران در این بازارها پارچه های پشمی وابریشمی دادو ستد می کردند که بعد از خرابی این شهر بازارها نیز متروکه شد وهم اکنون

از این شهروبازارهای تخریب شده در آن در شیراز هیچ گونه آثاری دیده نمی شود.»

همچنین در منابع تاریخی از بازار بزرگ شیراز در دوره اتابکان یاد شده است که از سمت شمال غرب مسجد جامع عتیق (مسجد جمعه ) آغاز شده وبه سمت شمال شهر ادامه می یافت.امروزه این بازار که قدیمی ترین بازار باقی مانده تاریخی شهر است به نام « بازار حاجی » نامیده می شود. در باره علت نامگذاری آن در دوره های بعد شایدبه دلیل نفوذ سیاسی واقتصادی حاج قوام الدین حسن وزیر کهنسال شاه شیخ ابو اسحاق اینجو بوده است زیرا وی مشغول امور مالی بوده  لذا نام او بر این بازار قدیمی گذاشته شده است.

البته در دوره اتابکان فارس علاوه بر بازار نامبرده در قسمت غربی مقبره شیخ روز بهان که امروزه به نام محله در ب شیخ در شیراز معروف است توسط اتابک سنقر ، سر سلسله سلغریان فارس ،علاوه بر مسجد ومدرسه چهار بازاری ساخته شده بودکه بازارچه های امروزی باقی مانده همان چهار بازار دوره اتابکان سنقری می باشد.