در مورد هسته اولیه شهر شیراز چنین میتوان گفت در بسیاری از منابع و اسناد تاریخی از دورههای گوناگون حکمرانی دیلمیان، اتابکان فارس، سلجوقیان، صفویه ، زندیه و قاجاریه از هسته اولیه شهر که همانا مسجد جامع عتیق بوده به کرات نام برده شده است.
امروزه از مجموعه بناهای کریم خانی تا محدوده آستان مقدس شاه چراغ (ع ) به عنوان هسته اولیه شهرشیراز نام میبرند.صاحبنظران و پژوهشگران شهری، ستون فقرات شهر قدیم شیراز را شامل محدودهای میدانند که از دروازه اصفهان و بازار وکیل شروع شده و با دربرداشتن آثارتاریخی دوره زندیه در ادامه تا حرم شاه چراغ (ع) و مسجد جامع عتیق و مسجد نو کشیده شده و سپس تا دروازه شاه داعی و کل شاهزاده قاسم امتداد مییابد که در مجموع به همراه محلات و بافت های مسکونی اطراف این محدوده پیکره اصلی شیراز قدیم را به نمایش میگذارند.
محدوده این بافت تاریخی همان دروازه ها و حصار و برج و باروی قدیمی شهر شیراز در دوره زندیه میباشد که در جریان توسعه شهری و از بین رفتن حصار تاریخی شهر در دورههای پس از حکومت زندیه، گذرهای اصلی کماکان باقی مانده است و به جای حصار قدیمی اطراف شهر در بسیاری از گذرها و دروازه های اصلی شهر، خیابانهای جدیدی کشیده شد.
با تغییر و تحولاتی که از سال 1309 تا 1320شمسی در فضای شهری ایران رخ داد که منجر به ورود اتومبیل به جوامع شهری از جمله شهر شیراز گردید و لذا همین عامل باعث احداث خیابانهای سراسری در درون بافت قدیم شیراز در حاشیه شمالی و جنوبی آن گردید.
با این وجود بافت قدیم شیراز همچنان چهرهی اصیل خود راحفظ نموده و هم اکنون این خیابانها به عنوان محورهای ارتباطی بین بافت قدیم و جدید شهر عمل میکنند و از جایگاه ویژهای برخوردار هستند، به طوری که در محل دروازههای قدیمی شهر در حال حاضر فلکه و میدان و چهارراه اصلی ایجاد شده است. تمرکز بناهای تاریخی ارزشمند که در حال حاضر در این محدوده 360 هکتاری بافت قدیم شهر قرار گرفته اند، نقش موثری در جذب گردشگر داخلی و خارجی داشته اند.